Şizoid kişilik bozukluğu, bireyin duygusal soğukluk, sınırlı duygusal ifadeler ve sosyal ilişkilere ilgisizlik ile karakterize bir kişilik bozukluğudur. Bu kişiler yalnız bir yaşam tarzına eğilimlidirler.
Şizoid Kişilik Bozukluğu DSM-5 Tanı Kriterleri
- Ailenin bir üyesi olmak da dâhil olmak üzere ne yakın İlişkilere girmek isteme ne de yakın ilişkilerden hoşlanma hâli.
- Ailenin bir parçası olmak da dahil olmak üzere, yakın ilişkiler içinde olmayı istememe ve bunlardan zevk almama,
- Hemen hemen her zaman tek başına yapacağı aktiviteleri tercih etme,
- Başka biriyle cinsel deneyim yaşamaya hiç ya da çok az ilgisi olma,
- Hiç ya da çok az aktiviteden zevk alma,
- Birinci derece akraba dışında yakın arkadaşı veya güvendiği kimsesi olmama,
- Başkalarının övgü ya da eleştirilerine kayıtsız olma,
- Duygusal soğukluk, kopukluk veya tekdüze bir duygulanım gösterme.
Şizoid Kişilik Bozukluğu Nedenleri
şizoid kişilik bozukluğunun nedenleri kesin bir şekilde bilinmemektedir. Ama uzmanların genel yargısına göre genetik yatkınlık ve çocukluk dönemindeki yalnızlık ve ilgisizliktir. Ebeveynin çocuğa yeterli zamanını ve ilgisini vermemesi, çocukla konuşmaması, göz teması kurmaması, oynamaması, güldürmeye çalışmak gibi duygusal anlamda besleyecek hizmetleri vermemesi gelişiminde etkilidir. Ailenin diğer insanlara Ailenin çocuğuna karşı o insanlarla konuşma , birilerine derdini anlatma şeklinde tutumlarının olması da bu bozukluğun oluşmasında etkili olabilmektedir.
Şizoid Kişilik Bozukluğu Genel Görünümü
Sosyal geri çekilme eğiliminde olan bu bireyler, genellikle başkaları tarafından garip, izole edilmiş ve yalnız olarak algılanır. Genellikle çok az arkadaşları vardır. Birkaç yakın arkadaş ve aile dışında çevresinde insan olmayabilir Soğuk bir kişilik sergilerler, samimiyet gösterme eğiliminde olmayan bireylerdir. Duygularını ifade etmekten kaçınırlar veya bu konuyla ilgilenmezler. Diğer insanlar arasında duygusal tepkiler sergilemezler, genellikle tepkisiz kalırlar. Kendileri hakkında çok konuşmazlar. Çoğu zaman romantik ilişkilerden kaçınırlar. Başka biriyle cinsel deneyim yaşamaya çok az ilgi gösterirler ve hiç ya da çok az aktiviteden zevk alırlar. Çok büyük bir kısmının uzun süreli ilişkileri yoktur ya da evlenmezler.Başka kişilerle teması minimuma indirecek bir yaşam tarzı kurabilirler.Evde çalışan bir yazılımcı, gece güvenlik görevlisi, kütüphane görevlisi olmak gibi kendi kendilerine çalışabilecekleri işleri tercih edebilirler. Göz teması kurmaktan kaçınan bu kişilerin duygulanımları kısıtlı, soğuk ve uygunsuz biçimde ciddi olabilir. Bu kişilerin sadece olumlu duygulara değil aynı zamanda olumsuz duygulardan da uzaktırlar. Amaca yönelik kısa konuşurlar, kendiliğinden konuşmaktan kaçınırlar. Anlamsız espri çabaları görülebilir. Günlük yaşam olaylarına ilgisizdirler, genellikle sakin, uzak ve yalnız olma eğilimindedirler.Kapı süsü takmak ya da önemli günlerde bayrak asma gibi davranışlar görülmez. Sosyal yaşamda hayata katılmaktan ziyade çok gözlemci gibidirler.Toplumsal etkinliklerde başkalarının arasına karışmak onlar için zordur. Çoğunlukla başkalarıyla iletişim kurmayı içermeyen tek kişilik aktiviteleri ve hobileri tercih ederler. Cansız nesnelere, metafizik kavramlara, fantastik filmlere hayranlık duyabilirler. Metafizik kavramlara, Cansız nesnelere, ve fantastik filmlere yönelik bir hayranlık duyabilirler. Hayvanlara yoğun biçimde bağlanabilirler. Dikkat çekmeyecek şekilde giyinirler.
Şizoid kişilik bozukluğunun paranoid kişilik bozukluğundan farklı olarak güven ve kuşku olmadan kendilerini geri çekme arzuları var. Paranoid zarar geleceğinden korktuğu için insanlardan kaçarken şizoid insanlarla herhangi bir ilişki, yakınlık kurmak istemediği için insanlardan uzak durur.
Şizoid Kişilik Bozukluğunda Yerleşik Düşünceler
” Ben çevresine ters düşen bir insanım, bu yüzden kimseye gereksinimim yok.”
“Hiçbir şeyle ilgili değilim.”
‘’Benim bir dünyam olmalı’’
“Yaşam zor ve zarar verici olabiliyor. Hiç kimseye güvenmemeli ve başkalarından uzak durmalı, böylece insan kendini korumalı’’
Şizoid bozukluğuna sahip olan kişiler hayatın onları atladığını, kabuğun altında yaşadıklarını, hayatın otobüsünü kaçırdıklarını ifade eder.
Şizoid Kişilik Bozukluğunun Tedavisi
Bu bozukluğa sahip kişileri klinik ortamlarda rastlanma olasılığı çok düşüktür. Çünkü kliniğe başvurmazlar. Genellikle aile yakınlarının isteği üzerine başlar. Bu kişilere psikoterapi , grup terapisi uygulanabilir.Terapide kişinin duygularını fark etmesi ve sosyal etkileşimi geliştirmesi hedeflenebilir.Ancak bu bozukluğa sahip kişiler insan ilişkilerine duyarsız oldukları için terapistle konuşmak istemeyebilirler. Terapiye gelseler bile kendileri hakkında sınırlı bilgi verirler.