Değersizleştirme’ birçok patolojik kişilik örüntüsünde gözlemlenen bir mekanizmadır. Özellikle Narsisistik ve Borderline kişilik yapılanmalarında görülen bu mekanizma temelde kişinin yoğun agresyonundan ileri gelmektedir. Bu agresyon genellikle kişinin narsizmasına aldığı bir darbe sonucu açığa çıkar. Değersizleştirme, kişinin kendini değersizleştirmesi ya da ötekileri değersizleştirmesi olarak görülebilir. Kişinin aldığı bir narsisistik darbe sonucu deneyimlediği agresyonu kendine yöneltmesi halinde depresyon gelişir, kişi kendini değersiz, beceriksiz, çirkin, işe yaramaz hisseder. Bu durumun diğer bir şekli de narsisistik zedelenme sonucu açığa çıkan agresyonu söz konusu depresyonu deneyimlememek için dışarıya bilinçdışı bir şekilde yöneltmedir. Kişi bu durumda narsisistik zedelenmeye sebep olan kişileri beceriksiz, değersiz, aşağılık, bilgisiz olarak görür, onlara karşı sözel bir agresyon da sergileyebilir. Bu durum kişinin narsizmasını sağlıksız bir biçimde dengede tutmasını sağlar. Bu tarz bireylerde sık tekrarlayan öfke, insanlar ile yakın ilişki kuramama, eleştiriye tahammülsüzlük gibi durumlar gözlemlenir. Psikoterapi kişinin bu süreçlerine dair farkındalık geliştirmesini sağlayarak iyileşme için ilk adımın atılmasını sağlar.
Psikolog Ece İnce